Rente van vijf procent per dag is buitensporig hoog
Een bedrijf in moeilijkheden leent geld maar moet daarover vijf procent rente per dag betalen. Dat is buitensporig hoog, oordeelt het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, en dus in strijd met de openbare orde.
Een bedrijf in asbestverwijdering kampt met financiële problemen. Om een faillissement af te wenden, verstrekt een partij een aantal leningen aan het bedrijf, opgeteld voor een bedrag van € 17.500. De eigenaren van het bedrijf en hun partners verbinden zich persoonlijk tot terugbetaling van die leningen. In de relevante overeenkomst staat dat over de lening een rente van vijf procent per dag moet worden betaald.
Buitensporig hoog
Ondanks deze leningen gaat het bedrijf failliet. Daarna vernietigen de schuldenaren (de bestuurders en hun partners) de overeenkomst buitengerechtelijk. In een daaropvolgende procedure oordeelde de rechtbank dat een rentevergoeding van vijf procent per dag buitensporig hoog is, en maatschappelijk ongewenst. Volgens de rechtbank is de overeenkomst daarom nietig: deze is in strijd is met de goede zeden of de openbare orde. De schuldeiser is het daar niet mee eens en gaat in hoger beroep bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, waar € 21.457 aan achterstallige rente wordt geëist.
Strijd met de openbare orde
In hoger beroep betoogt de schuldeiser dat de schuldenaren uitdrukkelijk hebben ingestemd met deze rente-afspraak. Het gerechtshof vindt echter dat de schuldenaren zich desondanks op dit moment kunnen verweren met een beroep op strijdigheid met de openbare orde. Een overeenkomst komt tot stand door aanbod en aanvaarding (en dus door wederzijdse instemming met wat is overeengekomen), maar kan toch nietig zijn wegens strijd met de openbare orde of goede zeden.
Woekerrente
In het zakenleven zijn partijen in beginsel vrij om een bepaalde rente overeen te komen. Dat het rentepercentage hoger zal zijn naarmate het risico voor de uitlener hoger is, is niet onlogisch. Maar een al te hoge rente (‘woekerrente’), zal – afhankelijk van de omstandigheden van het geval – kunnen leiden tot strijd met de goede zeden en daarmee tot nietigheid van de rentebepaling.
1.825 procent per jaar
In deze zaak heeft de schuldeiser onvoldoende onderbouwd waarom het risico zodanig hoog was dat dit het overeengekomen rentepercentage van vijf procent zou rechtvaardigen. Een rente van vijf procent per dag is daarom buitensporig en daarmee in strijd met de openbare orde. Zo’n rentepercentage komt immers neer op 1.825 procent per jaar, exclusief rente op rente. Na ruim drie weken na het verstrekken van de lening bedroeg de rente al € 21.457. Dat staat in een wanverhouding tot de hoogte van de lening (€ 17.500) – zelfs wanneer sprake is van een hoog risico. Omdat de contractuele rente is afgesproken in een nietige rechtshandeling, krijgt de schuldeiser niet het gevorderde bedrag.
