Hoe treedt u op tegen wanprestatie? 

Als uw contractspartij zijn verplichtingen niet nakomt op de manier zoals is afgesproken, spreekt men van een tekortkoming. Een tekortkoming is de overkoepelende term voor gebrekkige of te late nakoming en voor algehele niet-nakoming. In de praktijk gebruikt men de term “wanprestatie”, vandaar ook de titel van dit artikel. Die term wordt hierna nog toegelicht.

De wet kent verschillende mogelijkheden om op te treden (“acties”) tegen een tekortkoming. In een contract kunt u van deze regels afwijken. Als uw contractspartij tekortschiet dient u daarom eerst het contract en/of de toepasselijke algemene voorwaarden na te slaan om uw positie te bepalen. Als er geen, van de wet afwijkende, afspraken zijn gemaakt, zijn ruwweg de volgende acties mogelijk:

(aanvullende) schadevergoeding;
nakoming (met aanvullende schadevergoeding);
ontbinding (met aanvullende schadevergoeding);
vervangende schadevergoeding (met aanvullende schadevergoeding).

Het is belangrijk eerst een goede strategie te bepalen, voordat tot één van deze acties wordt overgegaan. Gemaakte keuzes zijn vaak onomkeerbaar en de gevolgen van de diverse acties verschillen enorm. Ook de vereisten voor uitoefening van deze acties verschillen. In vier korte artikelen worden de verschillen, in gevolgen en vereisten, tussen de verschillende acties beschreven. Daarbij wordt aangegeven in welke situatie, welke actie strategisch de beste is. In dit artikel wordt allereerst ingezoomd op de onderwerpen verzuim en ingebrekestelling.

Verzuim
Verzuim is, behoudens enkele uitzonderingen, een vereiste voor de acties aanvullende schadevergoeding, ontbinding en vervangende schadevergoeding, Een uitzondering bijvoorbeeld is dat de wettelijke handelsrente direct, ongeacht verzuim, verschuldigd is bij het te laat voldoen aan betalingsverplichtingen uit hoofde van handelsovereenkomsten. Ook als de nakoming blijvend onmogelijk is, is verzuim niet vereist.

Een schuldenaar kan in verzuim raken als sprake is van een toerekenbare tekortkoming, ook wel wanprestatie. Een tekortkoming is toerekenbaar tenzij sprake is van overmacht.

Als hoofdregel raakt de schuldenaar in verzuim na ingebrekestelling.

Ingebrekestelling
Iedereen kent de term ingebrekestelling. Een ingebrekestelling is een schriftelijke aanmaning waarin een redelijke termijn wordt gesteld om alsnog na te komen. Het verzuim treedt in nadat de in de ingebrekestelling gestelde termijn is verstreken, zonder dat nakoming heeft plaatsgevonden.

Een veel gemaakte fout is dat er in de ingebrekestelling geen termijn, althans geen redelijke termijn, wordt gesteld. Een brief waarin wordt geconstateerd dat sprake is van een tekortkoming en slechts wordt medegedeeld: “hierbij stel ik u in gebreke”, is géén ingebrekestelling. Zo’n briefje leidt dus niet tot verzuim en maakt dus ook de hiervoor genoemde acties niet mogelijk. Dat is ook logisch. Het doel van ingebrekestelling is namelijk om de schuldenaar een tweede kans te geven om goed te presteren.

Welke termijn redelijk is verschilt per geval en hangt af van de prestatie die moet worden verricht. Uiteraard is het niet zo dat de tekortschietende partij met zijn voorbereidingen mag wachten tot hij wordt aangemaand. De redelijke termijn hoeft dus niet zo lang te zijn dat de wederpartij binnen die termijn van a tot z zijn gehele prestatie moet kunnen uitvoeren. De schuldenaar mag het dus niet uitsluitend op zijn tweede kans laten aankomen. Door de enorme consequenties van het ontbreken van een redelijke termijnstelling is het toch raadzaam om niet te korte termijnen te stellen.

Verzuim treedt in sommige gevallen ook zonder ingebrekestelling. De wet noemt een aantal gevallen, zoals het geval wanneer een in de overeenkomst is bepaald binnen welke termijn moet worden nagekomen en die termijn wordt overschreden of het geval waarin uit een mededeling van de wederpartij moet worden afgeleid dat hij tekort zal schieten.

Naast de in de wet genoemde gevallen zijn er ook nog andere gevallen waarin een ingebrekestelling achterwege kan blijven, bijvoorbeeld wanneer dit voortvloeit uit de eisen van redelijkheid en billijkheid. Dat is bijvoorbeeld het geval indien een groot project stagneert doordat er gebrekkig materieel is geleverd en de spoedeisendheid van herstel of vervanging maakt dat ingebrekestelling niet zinvol is. Wel zal dan op een andere manier dan ingebrekestelling (bijvoorbeeld telefonisch) zoveel als mogelijk moeten worden getracht om de schuldenaar in staat te stellen zelf zijn prestatie te herstellen. Als dat niet lukt, bijvoorbeeld omdat de schuldenaar niet te bereiken is, treedt verzuim op grond van de redelijkheid en billijkheid ook zonder ingebrekestelling in.

In het volgende artikel wordt ingegaan op (aanvullende) schadevergoeding. Voor vragen over verzuim en ingebrekestelling, mail gerust naar s.bruinsslot@stiptadvocaten.nl.  

Dit artikel is deel 1 van een serie van vier artikelen over tekortkoming, nakoming, ingebrekestelling, verzuim, ontbinding en schadevergoeding. 

 

Contact opnemen

Nakoming
Als partijen een overeenkomst hebben gesloten, kunnen de ene partij van de andere partij eisen dat die aan zijn verplichtingen uit die overeenkomst voldoet. Het voldoen aan die verplichtingen wordt nakoming genoemd. Komt een partij zijn verplichtingen niet (tijdig) of onbehoorlijk na, dan pleegt hij wanprestatie. Er is dan sprake van een tekortkoming in de nakoming.
Meer info »
Verzuim
Verzuim is een toestand waarin de niet-presterende schuldenaar moet te verkeren voordat de schuldeiser aanspraak kan maken op schadevergoeding of ontbinding. De schuldenaar kan op verschillende manieren in verzuim raken. Eén daarvan is dat de schuldeiser een ingebrekestelling heeft verstuurd waaraan de schuldenaar geen gehoor heeft gegeven.
Meer info »
Ontbinding
Ontbinding een van de manieren waarop een overeenkomst kan worden beëindigd. Artikel 6:265 Burgerlijk Wetboek bevat een ontbindingsbevoegdheid voor het geval dat de wederpartij tekortschiet in de nakoming van zijn contractuele verplichtingen. Je kunt dan de overeenkomt ontbinden, tenzij de tekortkoming zodanig gering is dat die geen ontbinding rechtvaardigt. Andere gronden voor ontbinding zijn bijvoorbeeld dat, wanneer je als consument iets gekocht hebt, het aangekochte product gebrekkig is, of waneer er sprake is van onvoorziene omstandigheden. Ontbinding heeft tot gevolg dat de overeenkomst wordt geacht nooit te hebben bestaan. De reeds verrichte prestaties of gedane betalingen moeten ongedaan worden gemaakt, dus moeten - voor zover mogelijk - 'teruggedraaid' worden.
Meer info »
Ingebrekestelling
Een ingebrekestelling is een schriftelijke aanmaning waarbij de schuldenaar een redelijke termijn wordt gegeven om alsnog zijn verplichtingen na te komen. Komt de schuldenaar niet alsnog binnen de gestelde termijn na, dan verkeert hij in verzuim. Als er sprake is van verzuim kan de schuldeiser bepaalde rechten doen gelden, zoals het recht op schadevergoeding en het recht op ontbinding. In sommige gevallen kan verzuim al intreden zonder dat er een ingebrekestelling is verstuurd.
Meer info »
Aanmaning
Een aanmaning is een mededeling waarin een schuldeiser de schuldenaar verzoekt of sommeert om zijn verplichting na te komen.
Meer info »
Overeenkomst
Een overeenkomst is een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen richting een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.Volgens de wet komt een overeenkomst tot stand door aanbod en aanvaarding. In welke vorm dat gebeurt, is is irrelevant, dus een overeenkomst kan ook mondeling tot stand komen. Het kan dan echter lastig zijn om bewijs te leveren van het bestaan van de overeenkomst.
Meer info »